Kinh kịch Trung Quốc, hay còn được gọi là kinh hí, là một loại hình sân khấu đặc sắc mạng đậm nét tinh túy của người Trung Quốc. Đây là một loại hình ca kịch được hình thành dưới thời vua Càn Long, nhà Thanh ở Bắc Kinh. Chữ “Kinh” trong kinh kịch chính nghĩa là “kinh đô”, chỉ Bắc Kinh Trung Quốc. Kinh kịch được người hương Tây gọi là “Peking Opera” (nhạc kịch Bắc Kinh).
Kinh kịch và Hí kịch Trung Quốc có phải là một?
Kinh hí được cho là sự kết hợp giữa Huy Kịch và Hàn Kịch được thể hiện qua rất nhiều phương hòa trộn với nhau như: hát , nói, biểu hiện, vũ đạo và cả đấu võ. Mỗi vở diễn kinh kịch để có cốt truyện rõ ràng thường là các sự việc đã từng diễn ra trong lịch sử hay các truyền thuyết được nhìn nhận dưới nhiều góc độ, khác họa được chi tiết nhân vật. Trong kinh kịch thường có 4 vai chính là: Sinh (vai nam), Đán (vai nữ), Tịnh (vai tà), Sửu (vai hề) cộng thêm một số vai phụ để nâng cao sự sinh động của vở diễn.
Ngày nay kinh hí đã trở thành một nét văn hóa đặc sắc của người dân Trung Hoa được gìn giữ và bảo tồn, là môn nghệ thuật được chọn để giao lưu văn hóa với bạn bè quốc tế. Ở Bắc Kinh có những nhà hát lớn biểu diễn kinh kịch quanh năm cùng với đó có rất nhiều các cuộc thi được tổ chức để gìn giữ nét văn hóa dân tộc này. Kinh kịch Trung Quốc đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại vào năm 2010.
Lịch sử phát triển của kinh kịch
Gắn liền với nhiều triều đại của đất nước Trung Quốc, kinh kịch đã từng tồn tại dưới nhiều bản thể và được gọi với nhiều tên gọi khác nhau như hí kịch vào thời nhà Đường, tham quan hí hay tạp kịch dưới thời nhà Tống. Vào lúc này thường chỉ có 2 vai chính và chủ yếu xuất hiện trong kinh kịch là vai nam các vai nữ không được coi trọng.
Tuy nhiên đến thời nhà Nguyên, để đánh giấu sự phát triển của các vai nữ trong bộ môn nghệ thuật kinh kịch này. Ban đầu kinh kịch Trung Quốc chỉ mang tính chất khôi hài, tuy nhiên khi đến thời nhà Nguyên kinh kịch Trung Quốc vào lúc này đã được phát triển thêm về sự phê phán thói đời cùng các tệ nạn xã hội. Lúc này nó được gọi là nam kí hoặc truyền kỳ và được đổ tên thành côn khúc dưới thời nhà Minh.
Tiền thân của kinh kịch đã tồn tại rất lâu xuyên xuất lịch sử phát triển của Trung Quốc tuy nhiên chỉ đến thời vua Càn Long của Nhà Thanh loại hình nghệ thuật này mới thật sự hoàn chỉnh và phát triển rực rõ.
Đoàn diễn kinh kịch ngày xưa
Lịch sử kể lại rằng để chuẩn bị cho sinh nhật thứ 80 của vua, 4 đoàn huy kịch lớn nhất lúc bấy giờ đã được vời vào cung. Lúc đầu loại hình này chỉ được biểu diễn cho nhà vua và trong triều đình tuy nhiên sau này đã được phổ biến rộng rãi với công chúng. Dần dần Huy Kịch (kịch của người An Huy) truyền thống được kết hợp với giai điệu của hán kịch tạo nên loại hình mới hoàn chỉnh được gọi là kinh kịch. Các nhà sử học cho rằng kinh kịch được hoàn chỉnh vào năm 1845.
Ban đầu trong kinh kịch Trung Quốc thường chỉ là nhào lộn đơn giản, tuy nhiên sau này các yếu tố vỗ thuật của Trung Quốc ngày càng được đưa vào nhiều hơn, thậm chí có rất nhiều diễn viên võ phim võ thuật ngày nay có xuất phát điểm từ kinh kịch.
Kiểm phổ – Mặt nạ kinh kịch Trung Quốc nét đặc sắc nhất trong nghệ thuật kinh kịch Trung Hoa
Nếu để nói điều gì thu hút nhất trong nghệ thuật kinh kịch của Trung Quốc thì visa GVS xin trả lời đó chính là “kiểm phổ” – những chiếc mặt nạ biết nói.
Trong mọi vở kinh kịch Trung Quốc, tất cả các diễn viên đều phải mang mặt nạ hoặc trang điểm một cách hết sức cầu kỳ. Có thể các bạn nghĩ rằng như thế các diễn viên sẽ không thể biểu hiện được cảm xúc và sẽ làm vở diễn trở nên nhạt nhẽo, nhưng đó mới là nét độc đáo của kinh kịch.
Có rất nhiều dạng mặt nạ kinh kịch Trung Quốc. Từ những loại vẽ trực tiếp lên mặt của diễn viên cho đến những loại làm bằng gỗ được chế tác hết sức tinh xảo. Bằng cách kết hợp màu sắc và các nét vẽ, kinh kịch khiến cho khán giả có thể dễ dàng nhận biết được vai diễn của nhân vật thậm chí là tính cách của họ. Ví dụ đơn giản mà chúng ta có thể thấy như các mặt nạ màu đỏ thường thể hiện tính cách trung thành, màu xanh là tính cách kiên cường dũng cảm, màu trắng lại thể hiện sự gian trá. Về đường nét, bạn có thể đoán tướng nhân vật qua cặp mắt, lông mày, bộ râu v…v… Người Trung Quốc đã áp dụng nhân tướng học để khắc họa rõ nét nhân vật mà không cần diễn viên phải thể hiện quá nhiều.
Các loại kiểm phổ trong kinh kịch Trung Quốc
Ngoài ra kiểm phổ còn giúp nhân vật mở rộng được vai diễn của mình, Các diễn viên nam hoàn toàn thể hóa thân thành vai nữ và ngược lại hay thậm chí họ còn có thể hóa thân thành các vai động vật nhằm đem lại sự nhân hóa cho vai diễn đó khác họa rõ nét hơn về câu chuyện dưới nhiều gốc độ khác nhau.
Sử dụng kiểm phổ một cách hiệu quá sẽ đem đến cho người diễn viên những thành công nhất định trong việc hoàn thành vai diễn của mình. Để tạo ra những chiếc mặt nạ kinh kịch đủ tiêu chuẩn phải cần đến bàn tay khéo léo của các nghệ nhân cùng với nhiều giờ đồng hồ chuẩn bị và sáng tạo.
0 Nhận xét